Hormoontherapie bij borstkanker
Hormoontherapie bij borstkanker is een behandelvorm die gekozen wordt als de tumor hormoongevoelig is. Bij borstkanker zijn oestrogeen en progesteron de twee hormonen die betrokken zijn. Als meer dan 10% van de borstkankercellen groeit door oestrogeen of progesteron, dan spreken we van een hormoongevoelige tumor.
Immuunhistochemie (IHC) test
Bij een hormoongevoelige tumor hebben de kankercellen receptoren. De receptoren zorgen ervoor dat de hormonen kunnen hechten aan de kankercel. De receptorbepaling wordt gedaan door middel van een immuunhistochemie (IHC) test.
Tijdens de receptorbepaling wordt gekeken welke gevoeligheid de receptoren op de kankercellen hebben. Heeft de kankercel een receptor voor oestrogeen dan is de kankercel oestrogeenreceptor positief (ER+). Heeft de kankercel een receptor voor progesteron, dan is er sprake van progesteronreceptor positief (PR+). Indien een kankercel niet gevoelig is voor een hormoon, dan is er sprake van ER- of PR-.
Hormoontherapie bij borstkanker
Er worden verschillende factoren meegenomen om te bepalen welke soort hormoontherapie gekozen wordt. Zo wordt er gekeken naar het stadium van de borstkanker. Is er alleen een primaire tumor of is er ook sprake van uitzaaiingen? De uitslag van de IHC test wordt meegenomen. Verder wordt er bij de vrouw ook gekeken of er al sprake is van de overgang of niet.
Medicijnen die de werking van hormonen remmen
De medicijnen die de werking van hormonen remmen bestaan uit twee groepen. De anti-oestrogenen en progestagenen. Tamoxifen en Fulvestrant vallen onder de anti-oestrogenen en Medroxyprogesteron en Megestrol vallen onder de progestagenen.
Tamoxifen (anti-oestrogeen) tablet 10mg, 20mg, 40mg
Tamoxifen heeft een anti-oestrogene werking op de borstcellen door de oestrogeenreceptor te blokkeren. Hierdoor kan oestrogeen niet meer binden met de receptor in het borstweefsel. Bij vrouwen die nog niet in de overgang zitten kunnen hierdoor de oestrogeen- en progestageenspiegels gaan stijgen. Tamoxifen wordt gebruikt voor de behandeling van hormoongevoelige tumoren.
Fulvestrant (anti-oestrogeen) injectie 50mg/ml
Fulvestrant wordt gebruikt bij een ER+ tumor en bij uitgezaaide borstkanker bij vrouwen die al in de overgang zijn. Dit medicijn zorgt er onder anderen voor dat er minder oestrogeenreceptoren komen op de ER+ tumorcellen.
Megestrol (progestageen) tablet 160mg
Megestrol wordt onder anderen gebruikt voor een palliatieve behandeling van ER+ borstkanker met uitzaaiingen. Het kunstmatige hormoon progestageen heeft een anti-oestrogene werking.
Medroxyprogesteron (progestageen) injectie 150mg/ml, tablet 200mg, 250mg
Medroxyprogesteron is een medicijn dat gebruikt wordt bij vrouwen in de menopauze met een hormoongevoelige borstkanker met uitzaaiingen. De remmende werking op de oestrogeenreceptoren verklaart mogelijk de remmende werking bij hormoongevoelige tumoren.
Medicijnen die de aanmaak van hormonen stoppen
De medicijnen die de aanmaak van hormonen stoppen bestaan ook uit twee groepen. De aromataseremmers en de gonadoreline-agonisten. Anastrozol, Exemestaan en Letrozol vallen onder de aromataseremmers. Gosereline, Lucrin en Pamorelin vallen onder de gonadoreline-agonisten.
Anastrozol (aromataseremmer) tablet 1 mg
Anastrozol of Arimidex is een aanvullende behandeling voor hormoongevoelige borstkanker bij postmenopauzale vrouwen in een vroeg stadium en/of vrouwen die 2 a 3 jaar Tamoxifen hebben gebruikt. Het kan ook worden gebruikt bij hormoongevoelige borstkanker die niet te opereren is of uitgezaaid is. Anastrozol remt het aromatase-enzym, hierdoor wordt de vorming van oestrogeen vermindert.
Exemestaan(aromataseremmer)tablet 25 mg
Aromasin of Exemestaan wordt vaak gebruikt als aanvullende behandeling bij vrouwen die al in de overgang zijn en een vroeg stadium ER+ borstkanker diagnose hebben, vaak ook na 2 a 3 jaar Tamoxifen gebruik. Maar ook bij vergevorderde ER+ borstkanker. Exemestaan remt bij vrouwen in de overgang het enzym aromatase met ca. 98%, waardoor de vorming van oestrogenen sterk vermindert.
Letrozol (aromataseremmer) tablet 2,5 mg
Femara, Letroman of Letrozol wordt vaak voorgeschreven bij vrouwen die al in de overgang zijn met een hormoongevoelige borstkanker diagnose, soms na 5 jaar Tamoxifen gebruik. Het wordt soms ook gebruikt bij postmenopauzale vrouwen met een hormoongevoelige borstkanker (en HER-2-negatief) als chemotherapie niet geschikt is en onmiddellijk opereren niet gunstig is.
Gosereline (gonadoreline-agonisten) implantaatstaafje 3,6 mg of 10,8 mg
Gosereline of Zoladex behoort tot de hypothalamus-hormonen. Het remt de aanmaak van mannelijke en vrouwelijke geslachtshormonen. Het implantaatstaafje wordt onder de huid ingebracht en langzaam door het lichaam afgebroken. Het wordt vaak voorgeschreven bij vrouwen die nog niet in de overgang zijn en een hormoongevoelige, uitgezaaide borstkanker hebben.
Lucrin (gonadoreline-agonisten) injectie 3,75 mg, 11,25 mg, 30 mg
Lucrin of Leuproreline wordt vaak ingezet als aanvullende behandeling bij ER+ borstkanker bij vrouwen die nog niet in de overgang zijn. Het behoort tot de hypothalamus-hormonen en remt de aanmaak van mannelijke en vrouwelijke geslachtshormonen.
Pamorelin(gonadoreline-agonisten) injectie 3,75 mg, 11,25 mg, 22,5 mg
Pamorelin of Triptoreline valt ook onder de hypothalamus-hormonen en remt daarmee ook de aanmaak van mannelijke en vrouwelijke geslachtshormonen. In relatie tot borstkanker wordt het vaak in combinatie met Tamoxifen of een aromataseremmer gebruikt in een vroegtijdig stadium, waarbij een grote kans is op het terugkeren van de borstkanker en waarbij duidelijk is dat de vrouw na de chemotherapie in de premenopauzale fase zit.